فهرست
آنچه باید در مورد اختلالات هورمونی در زنان بدانید
عدم تعادل هورمونی (اختلالات هورمونی) زمانی اتفاق میافتد که هورمون در جریان خون کم یا زیاد باشد. به دلیل نقش اساسی آنها در بدن، حتی عدم تعادل هورمونی خفیف می تواند عوارض جانبی در سراسر بدن ایجاد کند.
هورمون ها مواد شیمیایی هستند که توسط غدد موجود در سیستم غدد درون ریز تولید می شوند. هورمونها از طریق جریان خون به بافتها و اندامها میرسند و پیامهایی را ارائه میکنند که به اندامها میگویند چه کاری و چه زمانی انجام دهند.
هورمون ها برای تنظیم بیشتر فرآیندهای اصلی بدن ضروری هستند، بنابراین اختلالات هورمونی می تواند بر بسیاری از عملکردهای بدن تأثیر بگذارد. هورمون ها به تنظیم مواردی مانند موارد زیر، کمک می کنند:
- متابولیسم
- قند خون
- رشد
- فشار خون
- چرخه های تولید مثل و عملکرد جنسی
- رشد و توسعه عمومی
- سطح خلق و خو و استرس
عدم تعادل در انسولین ، استروئیدها، هورمون های رشد و آدرنالین می تواند مردان و زنان را به طور یکسان تحت تأثیر قرار دهد.
زنان همچنین ممکن است عدم تعادل در سطوح استروژن و پروژسترون را تجربه کنند، در حالی که مردان بیشتر احتمال دارد که عدم تعادل در سطح تستوسترون را تجربه کنند.
علائم اختلالات هورمونی
علائم عدم تعادل هورمونی بسته به غده ای که تحت تاثیر قرار گرفته است و اینکه فرد مرد است یا زن می تواند متفاوت باشد.
علائم در زنان
در زنان، علائم بیشتر عبارتند از:
- نوسانات خلقی
- یبوست یا اسهال
- سیکل قاعدگی نامنظم
- ناباروری
- درد در ناحیه شکم یا پشت در هنگام قاعدگی
- میل جنسی کم
- بیخوابی
- افزایش وزن یا کاهش وزن ناگهانی و بیدلیل
- استخوان های شکننده
- هیرسوتیسم یا رشد بیش از حد مو
- بثورات روی پوست
علائم اختلالات هورونی در مردان
هنگامی که یک مرد سطح تستوسترون پایینی دارد، علائم آنها معمولاً شامل موارد زیر است:
- کاهش میل جنسی
- اختلال نعوظ (ED)
- از دست دادن توده عضلانی
- نازک شدن مو و کاهش رشد مو
- حساسیت در ناحیه قفسه سینه
آکنه می تواند به دلیل تولید بیش از حد چربی در غدد چربی پوست ایجاد شود. این روغن اضافی می تواند منافذ را مسدود کند و باکتری هایی را که پوست را بیشتر ملتهب می کنند جذب کند.
هورمون های تستوسترون، استروژن و پروژسترون می توانند بر غدد چربی در پوست افراد تأثیر بگذارند. برخی از راه هایی که این هورمون ها می توانند بر آکنه تأثیر بگذارند عبارتند از:
- تستوسترون به تنظیم تولید سبوم (روغن) کمک می کند. مقادیر بیش از حد به طور بالقوه می تواند منافذ را مسدود کند و در نتیجه آکنه ایجاد کند.
- افزایش سطح پروژسترون احتمالاً در بروز آکنه مرتبط با بارداری نقش دارد ، اگرچه پزشکان دقیقاً مطمئن نیستند که چگونه.
- زنان ممکن است آکنه پس از یائسگی را تجربه کنند، که ممکن است به دلیل تغییرات در سطح استروژن و پروژسترون باشد.
علاوه بر این، زنانی که سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) دارند، بیشتر در معرض آکنه شدید و مداوم هستند. پزشکان فکر می کنند که قرار گرفتن در معرض هورمون های آندروژن مانند تستوسترون و مقاومت در برابر هورمون های انسولین ممکن است خطر آکنه را افزایش دهد.
افزایش وزن
عدم تعادل هورمونی می تواند بر چندین فرآیند در بدن تأثیر بگذارد که منجر به افزایش وزن می شود. برخی از نمونه ها عبارتند از:
- هورمون های تیروئید برای تنظیم متابولیسم بدن یا سرعت سوزاندن انرژی عمل می کنند. هورمون های تیروئید بسیار کم می تواند متابولیسم را کند کرده و منجر به افزایش وزن شود.
- کاهش سطح استروژن می تواند موجب افزایش وزن در دوران یائسگی گردد.
- عدم تعادل هورمونی ناشی از PCOS می تواند منجر به افزایش وزن شود.
- بیش از 80 درصد از افراد مبتلا به بیماری کوشینگ (Cushing) افزایش وزن را به عنوان یک علامت گزارش می دهند. این اختلال باعث می شود بدن مقادیر زیادی کورتیزول تولید کند.
در حالت ایده آل، درمان بیماری زمینه ای می تواند به افزایش وزن مرتبط با عدم تعادل هورمونی کمک کند.
بارداری
بارداری منجر به تغییر سطح هورمون برای تغذیه جنین در حال رشد می شود. اینها شامل تغییر سطح هورمون های پروژسترون، استروژن و تستوسترون است. در حالی که سطوح هورمون ممکن است متفاوت باشد، لزوماً در دوران بارداری نامتعادل نیستند.
با این حال، برخی از هورمونهایی که در دوران بارداری افزایش مییابند میتوانند بر نحوه استفاده بدن زنان از انسولین تأثیر بگذارند. این می تواند منجر به مقاومت به انسولین و دیابت در دوران بارداری شود.
ریزش مو
ریزش مو با الگوی مردانه، یعنی کاهش هورمون های آندروژن مانند تستوسترون ارتباط دارد. به همین دلیل، پزشکان ریزش موی مردانه را آلوپسی آندروژنیک نیز می نامند. این حالت باعث ریزش مو در جلو و تاج سر می شود.
با این حال، همه مردان آلوپسی آندروژنتیک را تجربه نمی کنند، حتی اگر سطح هورمون آنها با افزایش سن تغییر کند. این بدان معناست که برخی از مردان از نظر ژنتیکی مستعد ریزش مو هستند.
تست های اختلالات هورمونی
آزمایش عدم تعادل هورمونی تا حد زیادی به شرایطی بستگی دارد که پزشک ممکن است تشخیص دهد باعث ایجاد بیماری شما می شود. برخی از آزمایشاتی که ممکن است پزشک استفاده کند عبارتند از:
- آزمایش خون: پزشکان می توانند هورمون های خاصی مانند استروژن، تستوسترون یا هورمون تیروئید را آزمایش کنند .
- تصویربرداری: پزشکان از مطالعات تصویربرداری مانند اولتراسوند، اشعه ایکس یا آزمایشهای تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای شناسایی کیستها یا تومورهایی که میتوانند باعث تولید مقادیر بیش از حد هورمون در بدن شوند.
- آزمایش ادرار: پزشکان از آزمایش ادرار برای اندازه گیری سطح هورمون های مربوط به چرخه قاعدگی مانند هورمون محرک فولیکول (FSH) استفاده می کنند.
برخی از شرکتهای کیت تست در خانه ممکن است محصولاتی را ارائه دهند که به فرد امکان میدهد در خانه آزمایش دهد. این می تواند شامل آزمایش ادرار یا خون باشد. یک شخص باید اطمینان حاصل کند که شرکت معتبر است و از آزمایشگاه های تایید شده برای ارزیابی نمونه های آزمایشی استفاده می کند.
علل اختلالات هورمونی
همه افراد دوره های طبیعی عدم تعادل هورمونی یا نوسانات را در مقاطع خاصی از زندگی خود تجربه خواهند کرد. اما عدم تعادل هورمونی نیز زمانی رخ می دهد که غدد درون ریز به درستی کار نمی کنند.
غدد درون ریز سلول های تخصصی هستند که هورمون ها را تولید ، ذخیره و در خون آزاد می کنند. چندین غدد درون ریز در سراسر بدن قرار دارند که اندام های مختلف را کنترل می کنند، از جمله:
- غدد فوق کلیوی
- غدد جنسی (بیضه و تخمدان)
- غده پینه آل
- غده هیپوفیز
- غده هیپوتالاموس
- تیروئید و غدد پاراتیروئید
- جزایر پانکراس
چندین بیماری می تواند غدد درون ریز را تحت تاثیر قرار دهد. برخی عادات سبک زندگی و عوامل محیطی نیز می توانند در عدم تعادل هورمونی نقش داشته باشند.
شرایط پزشکی
شرایط پزشکی که می تواند باعث اختلالات هورمونی شود مواردی شامل موارد زیر است؛ البته ممکن است موارد دیگری خارج از لیست نیز در بر بگیرد:
- دیابت، که در آن بدن به اندازه کافی هورمون انسولین تولید نمی کند
- پرکاری تیروئید و کم کاری تیروئید که پرکاری و کم کاری غده تیروئید است.
- بیماری آدیسون (Addison’s disease)، که در آن غدد فوق کلیوی به اندازه کافی هورمون تولید نمی کنند.
- سندرم کوشینگ (Cushing’s syndrome)، که در آن غدد فوق کلیوی کورتیکواستروئیدهای زیادی تولید می کنند.
- آکرومگالی، که تولید بیش از حد هورمون های رشد است
- هیپرگلیسمی، که تولید بیش از حد گلوکاگون است
- هیپوگلیسمی، یعنی زمانی که بدن انسولین بیشتری نسبت به گلوکز موجود در خون تولید می کند
- ندول های منفرد تیروئید (solitary thyroid nodules)
- تومورهای هیپوفیز
- تومورهای خوش خیم و کیست ها (کیسه های پر از مایع) که غدد درون ریز را تحت تأثیر قرار می دهند
- هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (سطح پایین کورتیزول)
- سرطان هایی که غدد درون ریز را درگیر می کنند
- شیمی درمانی و پرتودرمانی
- کمبود ید ( گواتر )
- پانکراتیت ارثی
- سندرم ترنر (Turner syndrome)، که در آن زنان تنها با یک کروموزوم X فعال متولد می شوند
- سندرم پرادر ویلی (Prader-Willi syndrome)
- بی اشتهایی
- آسیب غده هیپوفیز همراه با خونریزی و ناهنجاری های ژنتیکی مادرزادی در فرد باردار و جنین او
سایر علل اختلالات هورمونی
سایر علل عدم تعادل هورمونی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- استرس مزمن
- رژیم غذایی و تغذیه نامناسب
- داشتن اضافه وزن
- داروهای جایگزین هورمونی یا ضد بارداری
- استفاده نادرست از داروهای استروئیدی آنابولیک
- قرار گرفتن در معرض سموم، آلاینده ها و مواد شیمیایی مخل غدد درون ریز، از جمله آفت کش ها و علف کش ها
زنان به طور طبیعی چندین دوره عدم تعادل هورمونی را در طول زندگی خود تجربه می کنند، از جمله :
- بلوغ
- قاعدگی
- بارداری، زایمان و شیردهی
- قبل از یائسگی، یائسگی و پس از یائسگی
زنان غالبا بیشتر از مردان دچار اختلالات هورمونی می شوند زیرا اندام ها و چرخه های غدد درون ریز متفاوتی دارند.
علل عدم تعادل هورمونی در زنان عبارتند از:
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- جایگزینی هورمون یا داروهای ضد بارداری
- نارسایی اولیه تخمدان (POI)
- سرطان تخمدان
مردان همچنین دوره های طبیعی عدم تعادل هورمونی را در طول زندگی خود تجربه می کنند، از جمله :
- بلوغ
- افزایش سن
- فشار خون
مردان ممکن است دچار عدم تعادل هورمونی متفاوتی نسبت به زنان شوند زیرا اندامها و چرخههای غدد درون ریز متفاوتی دارند.
شرایط پزشکی که باعث عدم تعادل هورمونی در مردان می شود شامل موارد زیر است، اما به موارد زیر محدود نمی شود:
- مشکلات مادرزادی یا سایر شرایط پزشکی زمینه ای
- سرطان پروستات که با کمک آندروژن ها یا هورمون های جنسی مردانه گسترش می یابد.
- هیپوگنادیسم که تولید تستوسترون است
- آسیب بیضه
- پرتودرمانی یا شیمی درمانی
- اختلالات هورمونی، مانند تومور هیپوفیز
- بیماری هایی مانند دیابت نوع 2 ، اچ آی وی و ایدز
- شرایط ژنتیکی، مانند سندرم کلاین فلتر، هموکروماتوز، یا سندرم کالمن
نحوه رفع اختلالات هورمونی (عدم تعادل هورمونی)
درمان عدم تعادل هورمونی بسته به علت ممکن است متفاوت باشد. هر فردی ممکن است به انواع مختلف درمان برای عدم تعادل هورمونی نیاز داشته باشد.
درمان برای زنان
گزینه های درمانی برای زنان مبتلا به عدم تعادل هورمونی عبارتند از:
- کنترل هورمون یا کنترل بارداری برای کسانی که سعی در باردار شدن ندارند، داروهای حاوی استروژن و پروژسترون می توانند به تنظیم چرخه های قاعدگی نامنظم و علائم کمک کنند. کنترل بارداری به صورت قرص، حلقه، پچ، شات یا دستگاه داخل رحمی (IUD) در دسترس است.
- استروژن واژن افرادی که خشکی واژن مرتبط با تغییرات در سطح استروژن را تجربه می کنند، می توانند کرم های حاوی استروژن را مستقیماً روی بافت های واژن بمالند تا علائم را کاهش دهند. آنها همچنین می توانند از قرص ها و حلقه های استروژن برای از بین بردن خشکی واژن استفاده کنند.
- داروهای جایگزین هورمونی داروهایی برای کاهش موقت علائم شدید مرتبط با یائسگی، مانند گرگرفتگی یا تعریق شبانه در دسترس هستند.
- افلورنیتین (Vaniqa). این کرم تجویزی ممکن است رشد موهای زائد صورت را در زنان کند کند.
- داروهای ضد آندروژن داروهایی که هورمون مردانه آندروژن را مسدود میکنند، میتوانند به محدود کردن آکنه شدید و رشد یا ریزش بیش از حد مو کمک کنند.
- کلومیفن (کلومید) و لتروزول (فمارا) . این داروها به تحریک تخمک گذاری در افراد مبتلا به PCOS که در تلاش برای باردار شدن هستند کمک می کند. پزشکان همچنین ممکن است به افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک و ناباروری از تزریق گنادوتروپین برای کمک به افزایش شانس بارداری استفاده کنند.
- فناوری کمک باروری لقاح آزمایشگاهی (IVF) ممکن است برای کمک به حاملگی افراد مبتلا به عوارض PCOS استفاده شود.
درمان برای مردان
گزینه های درمانی برای مردان مبتلا به عدم تعادل هورمونی عبارتند از:
- داروهای تستوسترون ژل ها و چسب های حاوی تستوسترون می تواند کاهش علائم هیپوگنادیسم و سایر شرایطی که باعث کاهش سطح تستوسترون می شوند، مانند بلوغ تاخیری یا کوتاه مدت کمک کند.
سایر درمان ها
گزینه های درمانی برای عدم تعادل هورمونی عبارتند از:
- متفورمین . متفورمین دارویی برای PCOS و دیابت می تواند برای پایین آوردن هم آندروژن ها و هم سطح قند خون کمک کند.
- لووتیروکسین . داروهای حاوی لووتیروکسین، مانند Synthroid و Levothroid، می توانند به بهبود علائم کم کاری تیروئید کمک کنند.
هشدار استفاده از متفورمین: قرص های متفورمین باید با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف شوند. در می 2020، سازمان غذا و دارو (FDA) توصیه کرد که برخی از سازندگان متفورمین با انتشار طولانی مدت برخی از قرص های خود را از بازار ایالات متحده حذف کنند. علاوه بر این، در ژوئن 2021، Viona Pharmaceuticals، سازنده متفورمین با انتشار طولانی مدت، قرص های خود را از قفسه های داروخانه بیرون کشید.
هر یک از نگرانیها به این دلیل بود که سطح غیرقابل قبولی از یک سرطانزای احتمالی (عامل سرطانزا) در برخی از قرصهای متفورمین یافت شد. اگر در حال حاضر این دارو را مصرف می کنید، با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید. آنها به شما توصیه می کنند که آیا باید داروی خود را ادامه دهید یا به نسخه جدیدی نیاز دارید.
درمان های طبیعی اختلالات هورمونی
هزاران سال است که مردم از مکمل های طبیعی برای درمان عدم تعادل هورمونی استفاده می کنند.
با این حال، مطالعات بالینی ثابت نکرده اند که هیچ درمان طبیعی می تواند عدم تعادل هورمونی و علل آن را درمان کند.
مکملهای طبیعی کاهش علائم اختلالات هورمونی
مکمل های طبیعی که معمولا برای کاهش علائم عدم تعادل هورمونی استفاده می شوند عبارتند از:
- روغن کوهوش سیاه، دونگ کوای، شبدر قرمز و روغن گل مغربی برای گرگرفتگی ناشی از یائسگی
- جینسینگ برای تحریک پذیری، اضطراب و اختلالات خواب ناشی از یائسگی
- جینسینگ و ماکا برای ED
قبل از مصرف هر گونه درمان طبیعی یا گیاهی، فرد باید برای اطمینان از ایمنی و جلوگیری از عوارض جانبی تداخل در هنگام مصرف با سایر داروها، با پزشک خود مشورت کند.
تغییر سبک زندگی
تغییرات سبک زندگی که ممکن است به کاهش احتمال و علائم عدم تعادل هورمونی کمک کند عبارتند از:
- حفظ وزن متناسب بدن
- خوردن یک رژیم غذایی مغذی و متعادل
- ورزش منظم
- رعایت بهداشت فردی، تمرکز بر شستن نواحی با مقدار زیادی روغن طبیعی، مانند صورت، گردن، پشت و سینه
- استفاده از شوینده های آکنه OTC، شستشوها و کرم ها یا ژل های دارویی برای آکنه های جزئی تا متوسط
- اجتناب از محرک هایی که باعث گرگرفتگی می شوند، مانند آب و هوای گرم و غذاها و نوشیدنی های تند، غنی یا گرم
- کاهش و مدیریت استرس
- تمرین یوگا ، مدیتیشن، یا تجسم هدایت شده
- محدود کردن غذاهای شیرین و کربوهیدرات های تصفیه شده
- اجتناب از غذاهای بسته بندی شده
- جایگزینی تابه های نچسب قدیمی با تابه های سرامیکی
- استفاده از ظروف شیشه ای برای نگهداری و گرم کردن غذاها و نوشیدنی ها
- محدود کردن استفاده از محصولات پاک کننده حاوی مواد شیمیایی سمی مانند سفید کننده
- خرید میوه ها و سبزیجات بدون آفت کش ها یا مواد شیمیایی در حال رسیدن
- اجتناب از مایکروویو غذاها و نوشیدنی ها در ظروف پلاستیکی
چشم انداز
اکثر افراد حداقل یک یا دو دوره عدم تعادل هورمونی را در طول زندگی خود تجربه خواهند کرد.
عدم تعادل هورمونی در دوران بلوغ، قاعدگی، بارداری، یائسگی و افزایش سن بیشتر دیده می شود. اما برخی افراد دچار عدم تعادل هورمونی مداوم و نامنظم می شوند.
شرایط پزشکی که بر سیستم غدد درون ریز یا غدد تأثیر می گذارد یا درگیر می شود، می تواند منجر به عدم تعادل هورمونی شود. با این حال، عوامل خارجی، مانند استرس یا داروهای هورمونی نیز می توانند عامل باشند.
یک فرد باید در مورد علائم طولانی مدت غیرقابل توضیح با پزشک صحبت کند، به ویژه علائمی که باعث درد، ناراحتی یا تداخل با فعالیت های روزمره می شوند.
بیشتر بخوانید: