مقدمه پرولاپس رحم

پرولاپس رحم عبارتست از بیرون زدگی غیرطبیعی رحم از دهانه کف لگن یا هیاتوس تناسلی که اکثرا در زنان چند زا، در اثر آسیب های زایمانی به فاسیای آندوپلوپک و پارگی عضلات بوجود می‌آید. همچنین می‌تواند در اثر تومور لگن، اختلالات اعصاب ساکرال، نوروپاتی دیابتی، عوارض آنستزی کودال و تومور پره ساکرال باشد. عوامل دیگری که موجب پرولاپس می‌شود عبارتند از:

1-بیماری های سیستمیک مثل چاقی، آسم، برونشیت مزمن، برونکتازی.

2-بیماری های موضعی مثل آسیت و تومورهای بزرگ رحمی یا تخمدانی.

Uterine prolapse-پرولاپس رحم

نوع مادرزادی به ندرت در نوزادان و طی گریه های شدید یا استفراغ مشاهده می‌شود. گاها نیز در زنان نولی پار و حتی باکره که عضلات لواتور سالم و هیاتوس تناسلی باریکی دارند مشاهده می‌شود.

رحمی که در وضعیت رتروورت باشد آسیب پذیری خاصی به پرولاپس دارد.

درجه پرولاپس رحم به وسعت پارگی یا ضعف ساختمان‌های نگهدارنده آن وابسته است. در نوع خفیف یا ناقص، رحم تنها قسمتی از مسیر نزول خود را در واژن طی کرده است. در پرولاپس متوسط تا دهانه واژن پایین آمده است و در پرولاپس شدید یا کامل (Procidentia) تمامی گردن رحم و رحم از دهانه واژن بیرون زده، واژن اینورته می‌شود.

علایم بالینی پرولاپس رحم

-در نوع خفیف (درجه یک) نشانه های زیادی وجود ندارد. در نوع متوسط (درجه 2) بیمار دچار احساس بیرون افتادن یا نشستن روی یک توپ است. احساس سنگینی در لگن، کمردرد، احساس ناراحتی در پایین شکم و کشیدگی اینگوینال اهمیت کمتری دارند. در نوع شدید، علاوه بر علایم فوق، خیلی از اوقات یک یا چند ناحیه از اولسر آئروفیک و دچار خونریزی در این توده بزرگ مشاهده می‌شود نازایی غالبا مربوط به ترشح بیش از حد است اما اگر حاملگی روی دهد معمولا تا ترم ادامه می‌یابد. پس از یائسگی ترشح فراوان موکوس واژینال و خونریزی ممکن است ناشی از اولسرهای آتروفیک و عفونت پرولاپس باشد.

فشرده شدن: تغییر شکل یا هرنیه شدن مثانه توسط رحم جابجا شده می‌تواند باعث تجمع ادرار باقیمانده در مثانه شود که عفونت، تکرر، فوویت و سرریز شدن ادرار را در پی دارد. یبوست و دفع دردناک نیز در اثر فشار وارده به رکتوم و وجود همزمان رکتوسل بوجود می‌آید. اگر بیمار پرولاپس را با دست جابیندازد می‌تواند به راحتی و به‌طور کامل دفع ادرار و مدفوع را انجام دهد.

نکته: با افزایش تدریجی پرولاپس، درجاتی از سیستوسل و آنتروسل همراه با آن مشاهده می‌شود.

عوارض: لکوره، AUB و سقط ممکن است به دلیل عفونت یا اختلال گردش خون رحمی، یا تخمدانی (ناشی از پرولاپس) روی دهد. عفونت ادراری ممکن است در اثر وجود سیستوسل باشد. در پرولاپس کامل، ممکن است انسداد نسبی حالب همراه با هیدرونفروز ایجاد شود. هموروئید ناشی از زور زدن بیمار برای غلبه بر یبوست است. در انتروسل‌های عمقی ممکن است انسداد روده باریک روی دهد.

پیشگیری از پرولاپس رحم

ورزش‌های Kegel قبل و بعد از زایمان (برای تقویت عضلات لواتور)، اپیزیوتومی زود و کافی و اجتناب از زایمان تروماتیک از بروز پرولاپس جلوگیری می‌کند. درمان استروژنی طولانی مدت در زنان یائسه نیز به حفظ تون و پیوستگی فاسیای اندوپلوبک و عضلات کف لگن کمک می‌کند.

درمان پرولاپس رحم

1-اورژانس: این کار سره شدن رحم باردار در لگن حقیقی و یا خارج از لگن نیازمند بازگرداندن رحم به محل طبیعی خود و نگه داشتن بیمار در بستر است تا رحم به اندازه ای بزرگ شود که خود مانع پرولاپس گردد.

2-روش‌های طبی: پساری های واژینال به عنوان درمان تسکینی در مواقعی که جراحی ممنوع باشد و یا به‌طور موقت در پرولاپس خفیف یا متوسط بکار می‌روند. در موارد یبوست از ملین یا تنقیه استفاده می‌شود. در بیماران یائسه نیز استروژن کنژوگه بکار می‌رود.

3-جراحی: با وجودی که این بیماری خودبخود رفع نشده و به جراحی نیاز دارد اما ترمیم جراحی آن فوریت نداشته و باید تا زمانی که نشانه‌های قابل ملاحظه‌ای برای بیمار ایجاد نشده، به تعویق انداخته شود.

4-مراقبت: اگر بیمار چاق است باید او را تشویق کرد که وزن خود را کاهش دهد. از استفاده از گن‌ها یا لباس‌های زیر تنگ که فشار داخل شکم را افزایش می‌دهند و دیگر عوامل شغلی یا فیزیکی مشابه باید اجتناب شود و یا به نحوی اصلاح گردد.

پیش آگهی پرولاپس رحم

هیسترکتومی واژینال همراه با کولپوپرینورافی قدامی و خلفی، حمایت عالی و دائمی از ساختمان‌های واژینال ایجاد می‌کند و اگر التیام به خوبی صورت گیرد، فونکسیون واژن نیز کاملا حفظ خواهد شد. عود پرولاپس می‌تواند ناشی از شل شدگی عمومی در ناحیه و یا عوامل شغلی مثل بلند کردن وزنه‌های سنگین و زور زدن باشد.